سلیقه در پرداخت چوب: سه تار در مراحل مختلف مورد پرداخت با رنده، سمباده، لیسه و … قرار میگیرد که کیفیت پرداخت، نشان از حوصله و سلیقه سازنده میباشد.
کیفیت رنگرزی: سازندگان مختلف ممکن است روشهای زیادی برای رنگرزی انتخاب کنند مانند لاک الکل، سیلر و …، که نوع رنگرزی و سلیقه در این مورد می تواند درصدای سه تار و فاکتور قیمت در خرید سه تار تاثیر بگذارد. (مثلا رنگهای پوشاننده میتواند جلوی ارتعاش الیاف چوب را بگیرد) البته رنگ در ظاهر زیبای سه تار بسیار موثر است.
انضباط و چینش گوشیها و کیفیت خرک و پرده: چیدمان و کیفیت گوشیها از سلیقه در سوراخکاری و بُرقو زدن مناسب حکایت دارد و گوشی های خوش تراش هم به صدای سه تار کمک میکند و هم در نگهداری کوک موثر است. طراحی مناسب خرک در خوش صدایی سه تار بسیار موثر است که دست ساز بودن آن میتواند یک مزیت به شمار رود. جنس پرده و چیدمان منظم و کوک دقیق از پارامترهای بسیار مهمی است که از تخصص سازنده حکایت دارد.
کیفیت چسباندن کاسه و دسته و ترکه: یکی از قسمتهای مهم در ساخت سه تار، سرهم کردن اجزای ساز و چسباندن قسمتهای مختلف آن است. زیبایی در اتصال اجزا، هم نشان از سلیقه سازنده دارد و هم میتواند به ایجاد صدایی متناسب کمک کند.
رعایت اندازهها و الگوها و وزن استاندارد: در ساخت سه تار بر حسب اینکه چه الگویی مورد طراحی واقع شده است، استانداردهایی وجود دارد. مثلا قطر دسته، صفحه، ابعاد کاسه و … . از جزئیات مهم، فاصله سیم از دسته و فاصله سیمها از یکدیگر است. یک نکته ظریف، میزان بودن جاییست که در آن مضراب به سیم برخورد میکند که رعایت این نکات به ظرافت سه تار میافزاید. در برخی از سه تار ها وزن زیاد به معنی ضخامتهای نامناسب صفحه و کاسه یا خیس بودن چوب آن است. و در برخی، سبک بودن زیاد سه تار ها به معنی پوک بودن چوب و یا ضعیف بودن آن است که این به تجربه به دست میآید و با مقایسه با صدای ساز اعتبار پیدا میکند.
منبع: معیارهای ارزیابی سه تار
سنتور یکی از سازهایی است که تقریبا 70 درصد علاقه مندان به موسیقی آن را می پسندند و به دنبال یادگیری آن هستند. زمانی که کسی قصد یادگیری سنتور می کند معمولا ابتدا آموزشگاه و یا استاد مناسب را پیدا میکند. زمانی که میخواهد سنتور لازم را تهیه کند به طور معمول سنتور را انتخاب میکند که استاد به او پیشنهاد می دهد. البته گاها دست به سرچ و گشت و گزار در اینترنت میشود... خب در نهایت تصمیم به خرید می گیرد.
چیزی که اینجا روشن میشود تفاوت های میلیونی قیمت سنتور است. مگر می شود یک سنتور با سنتور دیگر در این حد تفاوت قیمتی داشته باشند. اما باید به این نکته توجه داشت که سنتور نیز مانند سایر محصولات انواع مختلفی دارد و بسته به نوع آن قیمت متفاوتی نیز می گیرد. به عنونا مثال مدل لاکوک مانند سل کوک 9 خرکی است اما در مقایسه با سنتور سل کوک صدای زیرتری دارد و از نظر کوک نیز یک پرده بالاتر از سنتور سل کوک میشود. سنتورهای 10، 11 و 12 خرکی نیز از مدلهای دیگر سنتور است که برای تک نوازی مناسبتر است.
اساتید موسیقی اعتقاد دارند که در خرید سنتور باید معیار اول سازنده ساز باشد اما آیا واسطه گران فروش آلات و ادوات موسیقی به سازندگان اصلی ساز اشاره میکنند؟ خب در اکثر موارد نه، ولی مراجع تخصصی و با اسم و رسم مانند ساز24 نام سازنده را به عنوان یکی از فاکتورهای مهم در مشخصات ساز معرفی می کنند. سنتورها معمولا مزین به مهر خالق آن هستند که به نوعی ضمانت کیفیت آنها محسوب میشود. از برترین نوازندگان سنتور هم میتوان به پرویز مشکاتیان، سیامک آقایی، ابوالحسن صبا و اردوان کامکار اشاره کرد.
قیمت سنتور باید معیار دوم خرید و فروش این ساز باشد. اگر سری به سایتهای آنلاین فروش آلات و ادوات موسیقی مانند ساز24، دیجی کالا، دیوار و شیپور و ... بزنید، متوجه می شوید که از یک میلیون تومان تا سی میلیون قیمتها در نوسان است. مثلا « بسته سنتور علیزاده یک مهر با قیمت 1350 هزار تومان در ساز24 به فروش می رسد. در مقابل سنتور پژوهشکده سنتور گوهر ویژه با قیمت 11 میلیون در این سایت خریداری شده است. البته نباید فراموش کرد که سنتورهای دست دومی نیز وجود دارند که افراد در سایت هایی مانند دیوار و شیپور آگهی می کنند و قیمت آنها به نسبت مناسب است اما آیا مورد اطمینان هستند؟ قطعا باید هنگام خرید خرید سنتورهای دست دوم دقت کنید که دچار تابخوردن و انحنا از ناحیه صفحه زیرین شوند.
منبع: اختلاف میلیونی سنتورها
اگر کسی با سنتور آشنایی نسبی هم داشته باشد احتمالا واژه خرک برای اون واژه آشنایی است. به عنوان مثال سنتور 12 خرک موسوی، سنتور 9 خرک علیزاده، سنتور یازده خرک و .... ولی اهمیت خرک در سنتور چیست و چرا زمانی که قصد خرید سنتور را داریم باید به تعداد خرک آن اهمیت دهیم.
خرک سنتور دومدل دارد.یکی هفتی-هشتی و یکی گرد.چوب ان عمدتا گردو اما برخی از چوبهای رز به دلیل سختی ان استفاده میکنند.خرک وسیله ارتباط سیم باصفحه و پلها میباشد. خرک سنتوز باعث میشود که ارتعاش سیم ها به صفحه منتقل شود. قطعا در ساز سنتور هرچه تعداد خرک ها بیشتر باشند وسعت ساز سنتور هم به لحاظ تعداد نت بیشتر است. به همین دلیل برای اینکه بتوان بدون تغییر دادن کوک، دستگاه ها و گام های بیشتری را نواخت از سنتورهایی با تعداد خرک بیشتر استفاده میشود. اما میتوانیم بگوییم که رایج ترین سنتورها، سنتورهای نه خرک و پس از آن دوازده خرک هستند.
سنتورهای دوزاده خرک و نه خرک معمولا رایج تر از سنتورهای دیگرند. زیرادر دهه های گذشته بیشتر نوازندگانی که آهنگها و تصنیف های بزمی را مینواخته اند از ساز دوازده خرک استفاده کرده اند به دلیل اینکه با این ساز میتوانند بنا بر نیاز مجلس در دستگاههای مختلف بنوازند و چون اکثر نوازندگان را آقایان تشکیل میداده اند، ساز دوازده خرک که اکثرا می کوک است یعنی سه نت از سنتور سل کوک بم تر است این امکان را میدهد که خود نوازنده بتواند با آن زمزمه کند، در واقع سنتور می کوک بهترین جایگاه را برای صدای خواننده مرد داراست. اما به دلیل اینکه از دوره ی استاد صبا آموزش سنتور با سنتور نه خرک سل کوک صورت گرفت و پس از آن هم اساتید بزرگ سنتور، این سنتور را به عنوان سنتور استاندارد برگزیدند امروزه سنتور نه خرک سل کوک به عنوان سنتور استاندارد شناخته شده و آموزش سنتور و نوازندگی توسط این سنتور انجام می گردد.
منبع: خرک سنتور چیست؟
خب شما به عنوان یه هنرآموز علاقه مند به ساز سنتور لازم است بخش های مختلف سنتور را بشناسید که خریدی کورکورانه نداشته باشید. هنگام خرید سنتور قطعا فروشنده آن از بخش های مختلف سنتور برایتان بگوید پس حتما این مقاله مفید را تا انتها بخوانید:
جعبه رِزُنانس :
منظور از جعبه رزنانس، جعبه شامل صفحه و کفه و کلاف می باشد که با چسب یا سریشم به هم متصل هستند. در داخل این جعبه بین ۳ تا ۷ چوب (پل) به قطر حدودی یک سانتی متر وجود دارد که بین صفحه و کف قرار دارد که بنا به تخصص و تجربه سازنده ساز در جاهای خاصی قرار میگیرد که این خود به یک دست بودن صدا و تناسب حجم صدا و جنس ان کمک بسیار زیادی می کند. لازم به ذکر است که برخی از اساتید سازنده فقط با ابزار پل عیوب صدایی بسیاری از سازها را می توانند رفع کنند.
جنس جعبه :
جنس چوب سنتور عمدتا از گردو می باشد (البته چوب راش، آزاد، رز وود، فوفل… نیز استفاده میشود) که البته خود چوب گردو بنا بر عمر درخت، قطر تنه، منطقه رویش درخت، مدت زمان خشک شدن چوب و شیوه خشک شدن ان کیفیتهای مختلفی دارد. بسیاری از اساتید سازنده ساز معتقدند چوب مناطق سردسیر مثلا کردستان، سنندج، الموت و… از کیفیت بهتری برخوردارند. البته از دید اکثر اساتید چوب گردوی تیره که دارای رگه های راست و منظم و یا فرهای ابر گونه روی چوب می باشند، که مدت زیادی (مثلا حداقل ۵سال) از خشک شدن انها می گذرد، گزینه مناسبی برای خرید سنتور خوش صدا خواهد بود.
گل روی جعبه :
بر روی صفحه سنتور دو سوراخ به شکل گل وجود دارد که به ان گل سنتور گفته میشود. علت حضور این گل علاوه بر زیبایی، کمک به ایجاد رزنانس در داخل جعبه می باشد که محل آن بر اساس شیوه پل گذاری وسلیقه سازنده زیر سیمهای زرد و پشت خرک تعبیه می شود.
ضخامت صفحه و کف :
بسیاری از اساتید حرفه ای معتقدند که چیدمان پل تنها فاکتور مهم تنظیم صدای ساز نیست بلکه ضخامت صفحه و کف نقش بسیار زیادی در کیفیت صدای ساز دارد. البته در این بین ضخامت صفحه از اهمیت بیشتری برخوردار است. بنا به جنس چوب و میزان خشک شدن ان ضخامت کف بین ۷تا ۹ میلیمتر و صفحه بین ۵٫۵ تا ۷٫۵ میلیمتر تنظیم می شود.شایان ذکر است که اساتید حرفه ای بنابر جنس چوب ممکن است ضخامتهای مختلفی در نقاط مختلف صفحه و کف ایجاد کنند.که البته خود همین تجربه وتخصص زیادی را میطلبد .
شیطانک :
روی دو ساق ذوذنقه سنتور یک برجستگی وجود دارد که روی ان دو میله استیل به قطر حدودی ۲ میلیمتر قرار دارد که به شیطانک گفته می شود.که بعدا سیمهای سنتور روی ان قرار میگیرد. ارتفاع شیطانک از اهمیت زیادی برخوردار است زیرا بوسیله ان، میزان فشار سیمها روی خرک تغییر میکند که این خود در نهایت روی صدای ساز اثرگزار خواهد بود.
گوشی و سیمگیر :
در طرف راست سنتور و بر روی کلاف گوشی قرار دارد که سیمها ی ساز در نهایت از طریق همین گوشیها کوک وتنظیم می شوند . اما نکته مهم در قسمت گوشی شیوه سوراخ کاری و برقو زدن است که رعایت همین نکته به کوک خوب و دقیق منجر خواهد شد. اما سیمگیر در طرف چپ ساز قرار دارد که تنها نکته مهم شیوه گره زدن سیم است که در نگهداشتن کوک می تواند موثر باشد.
جنس سیم :
سنتور شامل دو نوع سیم می باشد که به سیم سفید وسیم زرد یا قرمز معروف است. سیم سفید از جنس فولاد می باشد و سیم زرد یک ترکیب الیاژی از کروم، مس وفولاد است. که البته این سیمها عمدتا وارداتی هستند. نکته مهم در این است که جنس سیم و کیفیت (یکدستی چگالی سیم) آن بر روی صدا بسیار موثر است.
منبع: بخش های مختلف سنتور در ساختمان سنتور
همانطور که در موسیقی و یاد گرفتن یک ساز خاص برای علاقه مندان به موسیقی اهمیت بسیار زیادی دارد، هزینه ای که برای خرید یک ساز نیز در نظر گرفته می شود مهم است. اگر هنرجو مبتدی باشد قطعا نمیخواهد هزینه گزافی را متحمل شود چرا که در مسیر یادگیری ممکن است اراده اش سست شود و پروسه یادگیری عقب بیفتد(البته امیدوارم شما از جمله این دوستان نباشید ). قیمت ساز خاصی که مورد علاقه مان است به عوامل بسیاری بستگی دارد اما مهم ترین آنها صنعت و متریال و مواد به کار گرفته در ساز می باشد. البته همیشه و همه جا این قانون وجود دارد که قیمت هر کالایی وابسته به کیفیت مواد اولیه است.
به قول معروف هر چقدر پول بدیم همون قدر آش می خوریم.
در سازها چه تار باشد چه سه تار، چه سنتور باشد چه دیوان و ...، چوبی که برای ساختشان استفاده میشود بسیار مهم است و قیمت نهایی ساز را تحت تاثیر قرار میدهد. البته ناگفته نماند که بعد از مواد اولیه، ساخت ساز نیز مهم است. بسیاری از سازنده ها سازهایی را با مواد باکیفیت می سازند اما سازشان کیفیت بالایی ندارد و اصطلاحا مواد رو حروم کردن. اما وقتی ساخته های سازنده های دیگر را بررسی می کنیم می گوییم وااااااااااااااااو.
در این مقاله قصد دارم به فاکتورهایی برای قیمت سنتور اشاره کنم که هر هنرجویی بویژه هنرجویان مبتدی لازم است بدانند تا با دید بازتری هزینه خود را مدیریت کنند.
و در نهایت قیمت ساز :
توصیه اکید می¬شود که قیمت فاکتور دوم انتخاب باشد، زیرا شما می¬خواهید برای روح و احساس خود پول خرج کنید پس اطلاعات خود را زیاد کنید تا کمتر هزینه کنید. اما اگر سعی کنید تا فقط یک ساز ارزان خرید کنید، ممکن است با چند مشکل اساسی مواجه شوید: ممکن است در خرید سنتور به اسم چوب گردو، چوبهای بسیار ارزانتر به شما تحمیل شود که کیفیتی ضعیف دارند. در این صورت بعد از مدت کوتاهی قوس های عجیبی پیدا می¬کند و قابلیتهای خود را از دست می¬دهد. ممکن است سازی به شما فروخته شود که اصلا کوک نگه نمی¬دارد که این هم برای شما معضلی جدی خواهد بود. به چند نکته هنگام خرید حتما توجه کنید!!! اگر مبتدی هستید و قصد خرید از فروشگاه را دارید حتما برای خرید سنتور به همراه شخصی که در این زمینه تخصص دارد، و شما به وی اعتماد دارید بروید. (البته خودتان هم به نکات ذکر شده توجه داشته باشید.) در صورت خرید سنتور از فروشگاه، حتما خود را مستقل معرفی کنید. تجربیات ما نشان می¬دهد اگر شما خود را کسی معرفی کنید که از سوی استادی معرفی شده است، مجبور به پرداخت قیمت بیشتری برای خرید ساز نسبت به زمانی که به عنوان فردی مستقل خود را معرفی می¬کنید، خواهید شد. اگر قرار است استاد برایتان ساز تهیه کنید از تخصص و صداقت آن اطمینان حاصل کنید. در هنگام خرید، حتما حتما و حتما، اطلاعات خود را کامل کنید و با آگاهی اقدام به خرید نمایید. زیرا داشتن آگاهی هر چه بیشتر باعث تحمیل هزینه کمتر و دستیابی به نتیجه مطلوبتر خواهد شد.
منبع:قیمت سنتور