مجله علمی خبری آموزشی تفریحی

همه اتفاقات و مقالات بروز در پرشین مگ

مجله علمی خبری آموزشی تفریحی

همه اتفاقات و مقالات بروز در پرشین مگ

کدام یک : تار یا سه تار

تار بهتر است یا سه تار

بسیاری از علاقه مندان به موسیقی از تفاوت های جزیی تار و سه تار اطلاع ندارند و هنرآموز مبتدی در هنگام خرید تار یا خرید سه تار تردد دارد که کدام یک را انتخاب کند. تار و سه تار هر دو از دسته سازهای زهی زخمه ای (یا زهی مضرابی) به حساب می‌آیند، با این تفاوت که سه تار با ناخن (انگشت سبابه دست راست) نواخته می‌شود اما تار را بوسیله یک مضراب فلزی که بخش انتهایی آن از موم عسل طبیعی ساخته می‌شود (تا به تناسب راحتی دست نوازنده تغییر شکل دهد) می‌نوازند. هر دوی این سازها به نوعی ریشه در ساز ایرانی و باستانی بربت (که بعدها “عود” اعراب و “لوت” اروپایی‌ها از روی آن ساخته شد) دارند، به این معنا که از یک کاسه تشدید صوت (کاسه رزنانس)، یک دسته (شامل بخشی اصلی و سردسته) و سیم‌هایی که بر روی دسته و کاسه کشیده شده‌اند بعنوان اجزای اصلی تشکیل می‌شوند.

تاریخچه تار - تاریخچه سه تار

شوربختانه تاریخچه دقیقی درباره منشاء این دو ساز وجود ندارد، اما می‌توان به استناد یافته‌های تاریخی و روایات گفت که بدون شک تار و سه تار متعلق به ایران و در کل سرزمین‌های آریایی هستند و بر اساس آثاری که از آنها در اشعار و نگاره‌های قدیمی باقی مانده، برای نمونه‌های باستانی سه تار قدمتی چند هزار ساله و برای تار دست‌کم پانصد سال قدمت تخمین زده می‌شود. تار در دوره‌های پیشین، خصوصاً دوره قاجار، ساز غالب موسیقی ایرانی بوده است. البته سازهای تار و سه تار امروزی نسبت به آنچه در گذشته‌ها وجود داشته است دستخوش تغییرات متعددی در جهت بهبود ساختار و صوت شده‌اند. شاید برایتان این سوال پیش آمده باشد که چرا سه تار چهار سیم دارد؟ یکی از مهم‌ترین تغییرات بوجود آمده در ساختار سه‌تار، اضافه شدن سیم چهارم به این ساز است (از نظر تاریخی چهارم، و از نظر موقعیت سومین سیم با شمارش از پایین به بالا) که به روایت از استاد ابوالحسن صبا، درویشی به نام مشتاق علی شاه اقدام به این کار کرده است (به همین دلیل این سیم به “سیم مشتاق” معروف است). به دنبال آن در دهه‌های بعد، تار نیز توسط درویش خان، از پنج سیمه بودن به شش سیمه بودن درآمد (سیم پنجم به آن اضافه شد) تا تکمیل گردد و توقعات نوازندگان آن دوره را برآورده کند.


تار یا سه تار

تکنیک نوازندگی تار و سه تار

همانگونه که گفته شد تار و سه تار در اجرا از نظر ابزار مضراب‌زنی متفاوت هستند. استفاده از ناخن در نوازندگی سه تار، صدایی لطیف‌تر نسبت به تار که آن را با مضراب فلزی می‌نوازند ایجاد می‌کند. در رابطه با تکنیک نوازندگی، تقریباً تمام تکنیک‌های نوازندگی تار و سه تار مشابه است. تنها تفاوتی که می‌توان به آن اشاره کرد، شیوه مضراب راست و چپ جابجا در این دو ساز است. در نوازندگی تار مضراب عادی یا راست، زخمه‌ای است که از بالا به پایین بر سیم وارد می‌شود و مضراب چپ مضرابی است که از پایین به بالا بر سیم فرود می‌آید. در نوازندگی سه تار، درست عکس آنچه بر روی تار اتفاق می‌افتد برقرار است، یعنی مضراب راست سه تار از پایین به بالا، و مضراب چپ از بالا به پایین اجرا می‌شود.

صدا و جنبه‌های روحی آن

همانگونه که انتظار می‌رود، ابعاد کوچک‌تر و ظریف‌تر سه تار نسبت به تار، موجب می‌شود صدای ملایم‌تری داشته باشد. صدای سه تار زنگدار اما لطیف و کم‌حجم است. حجم صدای سه تار برای اجراهای زنده و گروهی (لااقل بدون استفاده از تکنولوژی‌های امروزی) کافی نیست، از همین رو از گذشته تا به امروز، سه تار را سازی برای خلوت و تنهایی هنرمند می‌شناسند. شاید بهترین توصیف از سه تار، نظر استاد ابوالحسن صبا درباره این ساز باشد که گفته است: “سه تار سازی است که برای یک نفر کم و برای دو نفر زیاد است”. تار اما در مقابل، صدایی غنی و پخته و به مراتب بلندتر از سه تار دارد. صدای پرقدرت تار، استفاده از آن را در گروه‌نوازی‌ها عملی می‌کند.


تار یا سه تار

و در نهایت:

تار بهتر است یا سه تار؟

برخی معتقدند که اگر نوازنده‌ای ابتدا تار را یاد بگیرد، بعدها سه‌تار را بهتر خواهد نواخت. برخی دیگر معتقدند که سه تار شروع آسان‌تری است. به نوآموزان موسیقی توصیه می‌شود که سلیقه خود را معیار اصلی انتخاب بین این دو ساز یا هر دو ساز دیگری قرار دهند. هیچ سازی نسبت به ساز دیگر برتری ندارد. اگر صدای سازی را دوست می‌دارید و مایل هستید خودتان را در مقام نوازنده آن ساز ببینید، آن ساز برای شما “بهتر” یا مناسب‌تر است. فراموش نکنید که تنها نوازنده‌ای موفق خواهد بود که با ساز خود ارتباط خوبی برقرار کند، و زمانی که این ارتباط بوجود بیاید، هم شخص نوازنده و هم مخاطبین وی از نوای دلنشین یک ساز لذت خواهند برد.


منبع:تار یا سه تار

نظرات 8 + ارسال نظر
کریم سه‌شنبه 30 اردیبهشت 1399 ساعت 16:31

تار برای من صدای برتر در موسیقی ایرانیست اما فراموش نکنیم که سلیقه هنری هر فرد متفاوت است و مطمئنا کسانی هستند که این حرف را راجع به سه تار میزنند

کریم یکشنبه 28 اردیبهشت 1399 ساعت 17:41

تار صدایی دارد که نمیتوان در کنسرت هایی با چند ساز ان را نگذاشت در گروه نوازندگان
اما سه تار در کنسرت های کوچک و گروه های کوچکتر قابل استفاده است.

سارا سه‌شنبه 16 اردیبهشت 1399 ساعت 19:57

از بین تار و سه تار واقعا نمیتوانم یکی را انتخاب کنم.
هر دو را می‌نوازد و فکر میکنم هر کدام در موسیقی ایرانی جای خاص خود را دارند.
صدای تار حجیم است و یه تار شیرین تر اما این هیچکدام را به دیگری برتر نمیکند.

خاتون چهارشنبه 10 اردیبهشت 1399 ساعت 19:05

برای من همیشه انتخاب اول و اخر سه تار هستش و در این شکی نیست به نظر من نسبت به تار سه تار خیلی صدای شیرین تری داره و خیلی راحت تر میشه باهاش نواخت

پوریا سه‌شنبه 9 اردیبهشت 1399 ساعت 18:48

به نظر من که بین این دو ساز تفاوتی جز صدا نیست
شخصیت صدایی و استفاده موسیقایی این دو تقریبا تفاوتی با هم ندارند و سه تار، میتواند جای تار را پر کندو برعکس
تار به دلیل کاسه بزرگ تر و سیم بیشتر طبیعتا صدای حجیم تری دارد و صدای سه تار خلوت تر است که دلنشین هم هست

مهرداد دوشنبه 8 اردیبهشت 1399 ساعت 19:34

من هم سه تار دارم و هم تار و برای من که هردو ساز رو با هم پیش بردم، به نظر من تفاوتی بین این دو ساز نیست بجز صدای متفاوت.
این دو ساز از نظر توانایی هیچ کم و کاستی نسبت به هم ندارند پس نمیتوان مقایسه کرد تار و سه تار را

پوریا دوشنبه 1 اردیبهشت 1399 ساعت 19:22

بین تار و سه تار اگر من بخواهم انتخاب کنم واقعا به مشکل میخورم و انتخاب خیلی سختی هستش به نظرم
این باید مد نظر قرار گرفته بشه که این دو ساز شخصیت متفاوتی دارند و تار با حجم بیشتر و سه تار با صدایی زیر و گرم نقش های مختلفی در ارکستر میتوانند اجرا کنند

لیلا یکشنبه 31 فروردین 1399 ساعت 19:43

من صدای سه تار را بسیار میپسندم و این بخاطر کم حجم و محقور بودن صدای ان است
بهترین صداییست که برای پر کردن تنهایی های من همراه من است اما صدای تار

برای نمایش آواتار خود در این وبلاگ در سایت Gravatar.com ثبت نام کنید. (راهنما)
ایمیل شما بعد از ثبت نمایش داده نخواهد شد